geweest 2020-2021
expositie Joost Swarte en vrienden
27 september t/m 7 februari 2021
Joost Swarte en vrienden
Joost Swarte jubileert. Al vijftig jaar is hij actief als tekenaar. Dat feit werd onlangs gevierd met een aantal solotentoonstellingen in verschillende grote musea. De Lawei presenteert nu recente grafiek van Swarte, samen met het werk van vier bevriende striptekenaars. Het gaat om grote namen uit de Amerikaanse stripwereld: Robert Crumb, Art Spiegelman, Charles Burns en Chris Ware. ‘Net als ikzelf gaan ze voor het avontuur’, zegt Swarte
Als je de carrières van Joost Swarte en zijn vrienden Robert Crumb, Art Spiegelman, Charles Burns en Chris Ware overziet, dan springen de overeenkomsten al snel in het oog. Ze publiceerden allemaal in het fameuze stripmagazine RAW, leverden illustraties aan The New Yorker en gaven eigen tijdschriften uit. Maar de misschien wel belangrijkste overeenkomst is dat ze allemaal als underground-tekenaars omschreven kunnen worden.
‘Underground’, zegt Joost Swarte, ‘is een mentaliteit. Een geesteshouding die streeft naar vrijheid en zelfstandigheid. Underground-tekenaars eisen alle vrijheid voor zichzelf op. Die underground-mentaliteit bestaat gelukkig nog steeds.’
Joost Swarte (1947) is striptekenaar, affichemaker, uitgever en ontwerper. Zijn belangrijkste voorbeelden zijn Robert Crumb, wiens vrijgevochten mentaliteit hem inspireerde, en Kuifje-tekenaar Hergé. Swartes bekendste stripfiguur, Jopo de Pojo, is wel de rock ’n roll-versie van Kuifje genoemd. Kenmerkend voor Swarte zijn de heldere, strakke tekeningen, de duidelijke contourlijnen en het vermogen binnen één afbeelding meerdere verhaallijnen te verwerken. In 2007 won hij de Cover of the Year-prijs voor een omslag voor The New Yorker.
Tekenaar Robert Crumb staat bekend om de controversiële inhoud van zijn strips, waaronder Fritz the Cat en Devil Girl. Sex, drugs en maatschappijkritiek komen onverbloemd aan de orde in een tekenstijl van ‘uitvergroot realisme’.
Art Spiegelman en zijn vrouw Françoise Mouly publiceerden van 1980 tot 1991 het invloedrijke RAW Magazine, ook wel omschreven als ‘het vlaggenschip van de alternatieve stripbeweging’. In RAW lanceerde Spiegelman zijn bekende graphic novel Maus. Daarin verbeeldde hij het verhaal van zijn ouders die Auschwitz overleefd hadden. Spiegelman kreeg voor Maus een speciale Pulitzerprijs.
Charles Burns tekent gruwelverhalen in een expressieve grafische stijl. Hij kreeg bekendheid toen hij in RAW ging publiceren. Zijn beroemdste verhaal is Black Hole, dat verscheen als twaalfdelige serie. Black Hole wordt bevolkt door tieners die muteren als gevolg van seksueel overdraagbare aandoeningen.
Chris Ware tenslotte wordt door Swarte omschreven als ‘een groot vernieuwer in het stripmedium op het gebied van verhalen vertellen. Zo werkt hij met verschillende verhaallijnen die los van elkaar staan, maar toch tegelijkertijd verteld worden. Denk bij zoiets aan het split-screen concept. Hij is er – terecht – heel succesvol mee.’ Ware kreeg de Guardian First Book Award voor zijn graphic novel Jimmy Corrigan: The Smartest Kid on Earth.
Lees hier een uitgebreide versie van dit artikel.
Tekst: Dirk van Ginkel
