Expositie Keramiek 3

Topkeramiek in de Lawei

ZA 26 NOV t/m ZO 22 JAN 2023

Keramiek is een kunstvorm waarbinnen buitengewoon veel variatie mogelijk is. Dat toont de expositie die van 26 november t/m 22 januari te zien is in de galerie van De Lawei. Zes keramisten, van aanstormend talent tot gevestigde naam, geven elk op hun manier een inkijkje in de veelzijdigheid van deze kunstvorm. Peter Hiemstra – keramist, voorzitter van het jaarlijkse evenement Open Stal in Oldeberkoop en voorheen onder andere docent aan de Klassieke Academie in Groningen – introduceert het werk van de kunstenaars. Bert Munsterman is de curator van de tentoonstelling.

De term keramiek heeft betrekking op alle vormen van klei die door bakken zijn verduurzaamd. Afhankelijk van materiaal en baktemperatuur spreek je van aardewerk, steengoed of porselein. Je kunt de klei op verschillende manieren bewerken: draaien, rollen, boetseren, construeren of gieten.

‘Onder kunstenaars bestaat geen duidelijke voorkeur voor een van deze technieken’, vertelt keramiekkenner Peter Hiemstra. ‘Dat zie je op deze expositie ook. Ze worden alle toegepast, soms zelfs in combinatie met elkaar. Het gebruik van gekleurde glazuren voegt nog een extra beeldelement toe. Dat leidt tot een verrassend gevarieerde tentoonstelling.’

Ode aan de cirkelvorm
‘Het werk van Cecil Kemperink kun je beschouwen als een ode aan de ring, een basisvorm in de keramiekwereld. Vrijwel altijd wordt een tot ring gevormd kleirolletje gebruikt om holle keramische vormen mee te bouwen. Kemperink gebruikt de ring echter als zelfstandig element en heeft daarvoor een toepassing gevonden die de traditionele keramiek overstijgt.

Kemperink verbindt grote hoeveelheden ringen met elkaar door ze in elkaar te haken en creëert daarmee een vorm waar je van alles mee kunt doen. Zo drapeert ze de objecten op verschillende manieren, ze laat ze bewegen en zelfs geluid maken. Binnen het statische en stille domein van keramiek is dat een unieke toepassing van dit materiaal. Kemperink weet dat porselein anders klinkt dan aardewerk of steengoed. Door deze kleisoorten te combineren, kan ze spelen met de verschillende klankkleuren. De keramiek van Kemperink wordt regelmatig gebruikt bij performances.'

Constructies in porselein
‘Marja Kennis is een echte porseleinkunstenaar. Ze werkt met Duitse gietklei, die heel mooi wit en transparant is. Kenmerkend voor haar werk is dat ze haar motieven ontleent aan de planten- en dierenwereld. De structuur van plantenbladeren verwerkt ze in giet- of drukvormen met als resultaat dat je “echte” bladvormen krijgt in porselein. Die zijn op zich al mooi, maar dan gaat ze nog een stap verder. Verschillende van die bladvormen voegt ze samen tot iets nieuws. Zo maakt ze bijvoorbeeld grote dierenschedels die gemaakt zijn van alleen maar porseleinen bladeren. Dat is technisch superknap.

Naast deze porseleinen sculpturen maakt Kennis ook groter, meer ruimtelijk werk zoals wandinstallaties. Die bestaan uit meerdere kleine objecten die samen een geheel vormen, soms ook in kleur.’

Streven naar perfectie
‘De sieraden en objecten van Judith Bloedjes hebben een heel eigen signatuur met ingetogen vormen en kleuren en en een hoge artistieke kwaliteit Ze vervaardigt sieraden, autonome objecten en wandinstallaties van romig wit Frans Limoges porselein, soms in combinatie met platgeslagen zilver. Bloedjes gaat voor de perfectie, dat zie je in alles. Haar vakmanschap in het werken met Limoges is dan ook fenomenaal.

Ze werkt ook veel met glazuren, want haar sieraden moeten natuurlijk wel gedragen kunnen worden en prettig aanvoelen op de huid. Behalve witte glazuren gebruikt Bloedjes ook Celadon glazuren, geïnspireerd op haar artist-in-residence periode in China in 2019. Celadon, veldspaatglazuur met een kleine hoeveelheid ijzeroxide, wordt reducerend gestookt (beperken van zuurstof bij het bakken van de klei) en geeft prachtige blauwgroene nuances. Er kunnen allerlei kleureffecten bereikt worden door te variëren in de hoeveelheid zuurstof, de temperatuur, de hoeveelheid ijzer en verdere toevoegingen aan het glazuur.' 


Pop art in keramiek
‘De jonge Koos Buster noemt zichzelf "Minister van Keramische Zaken". In zijn werk zie je veel terug van de pop art uit de jaren zestig. Hij kiest objecten uit het dagelijks leven – een brandblusser, verpakkingen van schoonmaakmiddelen, Delfts blauwe wandtegeltjes met spreuken – en maakt daar bewust-slordige vertalingen van in keramiek. Daarbij gebruikt hij lekker felle glazuren. Zijn werk is niet alleen erg grappig, maar het zet je ook aan het denken.

Door voorwerpen op deze manier uit hun context te halen, ga je er toch anders naar kijken. Je realiseert je dat alle dingen een vorm hebben en dat die vorm een functie heeft. Tegelijkertijd ga je ook nadenken over het fenomeen keramiek. Keramisten zijn vaak heel verfijnd en ambachtelijk bezig, maar het werk van Koos Buster ziet er juist snel gemaakt uit. Zijn objecten vormen een interessante tegenstelling met die van de andere kunstenaars.’


Fijnzinnig en geëngageerd
‘Barbara Röling is een echte vakvrouw. Haar grote objecten kun je beschouwen als assemblages van allemaal afzonderlijke keramieken onderdelen. Ze maakt kleine gegoten vormpjes die ze in de zogeheten leerharde fase van het droogproces samenvoegt en vervolgens glazuurt. Naast deze samengestelde objecten maakt ze ook kleine wandobjecten die heel mooi uitgewerkt zijn. Röling gebruikt soms vormen die zo minuscuul zijn, dat het technisch onmogelijk lijkt om die nog te gieten. Maar ze slaagt daar wel degelijk in.

Haar werk is heel fijnzinnig en gecontroleerd. Maar ook humorvol, uitbundig en kleurrijk. En geëngageerd. Tot haar thema’s behoren onderwerpen als macht en genetische manipulatie. Het werk van Röling is niet alleen interessant om de technische prestaties, maar ook om de inhoudelijke component ervan.’


Vrolijke Memphis-stijl
‘Marieke van Heesbeen staat nog aan het begin van haar carrière als keramist. Je voelt dat ze op zoek is naar haar eigen handschrift, een eigen taal. Wat ze laat zien, zijn aantrekkelijke assemblages van vrolijke vormen en kleuren. Je ziet combinaties van hoekige en ronde vormen, rechte en kegelvormige, platte en puntige. Haar objecten doen me een beetje denken aan de Italiaanse Memphis-stijl. Van Heesbeen maakt ook “gebruiksvoorwerpen waar wat mee is”, zoals kannen die een beetje uit het lood staan bijvoorbeeld.

Opvallend aan haar werk is dat ze matte en glanzende glazuren met elkaar combineert. Daarmee zorgt ze niet alleen voor variatie binnen het object, maar benadrukt ze ook de tactiliteit van de verschillende onderdelen.’


Tekst: Dirk van Ginkel