Kosmotroniks

ZA 01 APR t/m ZO 14 MEI 2023

Een oud scheerapparaat, een kapotte koffiemachine, een in stukken gevallen haarföhn... Kunstenaar Harry Arling ziet schoonheid in elk afvalproduct. Hij demonteert de voorwerpen en maakt uit de verschillende onderdelen nieuwe objecten: kosmotroniks. Het zijn verrassend mooie en inventieve wondermachines die heel geloofwaardig overkomen. Arling zelf wordt er vrolijk van en de kijker ook.

Ze hebben de wonderlijkste namen: DikEi, BloemBij, RolBot, WolkRidder... En die namen horen bij even wonderlijke objecten: de kosmotroniks van Harry Arling. Ze zijn misschien het best te omschrijven als inventieve wondermachines die op eigen kracht door de ruimte lijken te zweven. Het mooie van deze kosmotroniks is hun geloofwaardigheid: je bent geneigd te denken dat het best eens zou kunnen werken, zo’n fantasievoertuig.

Rommel
Harry Arling is al zo’n dertig jaar bezig met zijn kosmotroniks. Hij heeft er, schat hij, zo’n 300 gemaakt. Hij stelt ze samen uit onderdelen van afgedankte of kapotte apparaten.

‘Er zijn allerlei mensen die weten dat ik kosmotroniks maak en zij hangen tassen met oude spullen aan mijn voordeur. Of ze bellen aan en zeggen: ik heb een doos met rommel, misschien zit er wat bij voor je. Ik zeg nooit nee tegen mensen die wat komen brengen. Ik zie ook vaak wat op straat liggen dat ik de moeite waard vind, zoals laatst nog de kettingkast van een fiets.’

Avontuur
Het maken van een kosmotronik is voor Arling altijd weer een avontuur. Hij weet nooit waar het samenvoegen van al die tientallen plastic onderdelen hem brengt. Hij maakt er zich vooraf geen voorstelling van, ontwerpschetsen tekent hij niet. ‘Daarom is het zo prachtig mooi om te doen, ik verras mezelf elke keer weer.’

Het kost Arling soms maanden voordat een kosmotronik af is. Het samenvoegen van eindeloos veel piepkleine onderdelen, het schilderen ervan, de afwerking die niet minder dan perfect moet zijn, het kost allemaal eindeloos veel tijd. Maar het resultaat is ernaar. ‘Als een kosmotronic klaar is, dan kan ik er uren naar kijken en denken: wat geweldig.’


Erkenning
Over publieke belangstelling hebben de kosmotroniks nooit te klagen gehad, maar het heeft even geduurd voordat ook de kunstwereld overstag ging. Men was er niet over uit: is het kitsch, modelbouw of toch kunst? Inmiddels is Arling een door galeries veelgevraagd kunstenaar. En eind 2021 kreeg hij een expositie in het Groninger Museum, dat ook drie van zijn werken heeft aangekocht en permanent exposeert. In De Lawei toont Arling ook enkele nieuwe kosmotroniks.

Bewustwording
Gaat er in het materiaalgebruik van de kosmotroniks een boodschap schuil? Volgens Milena Bleeksma, coördinator beeldende kunst van De Lawei, kun je die er wel in ontdekken: ‘In de eerste plaats zijn de kosmotroniks natuurlijk prachtig om te zien. Maar ze zetten je ook een beetje aan het denken over duurzaamheid en over ons eigen gedrag. Bijvoorbeeld over het gemak waarmee we dingen weggooien. Of over hoe vanzelfsprekend we ervan uitgaan dat een apparaat niet meer te repareren valt. Maar misschien inspireert Arling ons ook wel om eens beter te kijken naar de dingen die we dagelijks gebruiken. Je hoeft echt geen kunstenaar te zijn om daar de schoonheid van in te zien.’


Tekst: Dirk van Ginkel